Zaburzenia obsesyjno-kompulsywne (OCD) dotykają około 2 procent dorosłych w USA. OCD jest stanem zaburzenia psychicznego, które objawia się potrzebą wielokrotnego wykonywania tych samych czynności oraz powoduje niekontrolowane, powtarzające się – często negatywne, myśli.
Obsesje i kompulsje to dwa główne składniki OCD. „Obsesje to niechciane i natrętne myśli, które powodują znaczny niepokój i dystres. Kompulsje to zachowania, w które osoba angażuje się w celu zmniejszenia cierpienia i niepokoju oraz stłumienia niechcianych myśli” – wyjaśnia doktor Jeffrey Cohen, psycholog kliniczny z Columbia University Medical Center.
Osoby z OCD nie są w stanie kontrolować ani niepożądanych myśli, ani czynności dłużej niż przez krótką chwilę. Myśli i czynności te występują do tego stopnia, że mają negatywny wpływ na codzienne życie danej osoby. W 25% przypadków objawy zaczynają się przed 14. rokiem życia, w 80% przed 25. rokiem życia.
Osoby doświadczające obsesji i kompulsji zdają sobie sprawę z irracjonalności swoich myśli i zachowań, jednak nie potrafią ich powstrzymać.
Oto 5 najczęstszych form OCD:
- Zakazane myśli – natrętne, obraźliwe. Przyjmują postać zawsze negatywnych wyobrażeń lub impulsów. Osoby borykające się z tą formą OCD doświadczają poczucia wstydu i niepewności.
- Symetria – osoby chorujące na tą formę OCD mają lęk przed obiektami pozbawionymi idealnej symetrii. Angażowanie się w obsesyjne rytuały liczenia, takie jak liczenie kroków podczas spaceru lub liczenie płyt sufitowych w każdym budynku, do którego wchodzą, czy składanie Angażowanie się w obsesyjne rytuały liczenia, takie jak liczenie kroków podczas spaceru lub liczenie płyt sufitowych w każdym budynku, do którego wchodzą, czy układania puszek w szafie są jednymi z wielu objawów symetrii OCD.
- Mycie i czyszczenie – osoby z tym schorzeniem odczuwają wewnętrzny przymus mycia siebie i sprzątania – czyszczenia swojego otoczenia w niezdrowym stopniu. Proces czyszczenia może trwać godzinami i często wpływa na ich zdrowie fizyczne, ponieważ czasami potrafią oczyścić się, aż zaczną krwawić. Osoby z tym OCD praktykują samoizolację oraz unikają dotykania rzeczy i ludzi.
- Okaleczenia i wyrządzanie krzywdy – osoby z tą formą OCD mają intensywne, natrętne myśli o przypadkowych samookaleczeniach i krzywdzeniu innych. Ich umysł jest pełen myśli typu co by było gdybym wskoczył pod pociąg, rozjechał pieszego. Irracjonalny strach przed przypadkowym wyrządzeniem komuś krzywdy z powodu zaniedbania paraliżuje ich codzienne czynności. Osoby te obsesyjnie przyglądają się swoim działaniom i czynnością, aby upewnić się, że nie wyrządzą nimi krzywdy innym.
- Zespół zbieractwa – uporczywe trudności z wyrzuceniem lub rozstaniem się z najmniejszą rzeczą z powodu dostrzeganej potrzeby jej ocalenia. Osoba z tego typu zaburzeniem obsesyjno-kompulsyjnym często pozwala, aby jej przestrzeń życiowa była tak pochłonięta bałaganem, że prawie niemożliwe jest życie w niej. Osoby dotknięte problemem patologicznego zbieractwa mają najczęściej wyolbrzymione poczucie odpowiedzialności, są niezdolne do podejmowania szybkich i konkretnych decyzji. Zbieractwo występuje częściej u osób z zaburzeniami psychicznymi, takimi jak depresja, lęk i zespół nadpobudliwości psychoruchowej z deficytem uwagi (ADHD).
Przyczynami zaburzeń OCD są czynniki genetyczne i środowiskowe oraz często nieprawidłowe funkcjonowanie układu nerwowego. Leczenie OCD jest procesem złożonym i długotrwałym. Podczas leczenie stosuje się lęki, medytację i psychoterapię. Całkowite wyleczenie jest trudne. Tylko 25 procent chorych zgłasza pełne wyzdrowienie i powrót do normalnego funkcjonowania.